દારૂબંધીની ઐસી તૈસી : અમદાવાદમાંથી 3 વર્ષમાં 31,000થી વધુ લોકો દારૂ સાથે ઝડપાયા
અમદાવાદ : ગુજરાત રાજ્ય દારૂબંધી માટે જાણીતું છે, પણ વાસ્તવિકતા એ છે કે દારૂબંધીના કાયદાની ધજાગરા ઉડાડતી ઘટનાઓ સતત વધતી જ રહી છે. છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં માત્ર અમદાવાદ શહેરમાંથી જ 31,000થી વધુ લોકો દારૂ સાથે ઝડપાયા હોવાનું ખુલ્યું છે. આ આંકડા માત્ર આંકડા નથી — પણ સિસ્ટમની ખામીઓ, કાયદાકીય કમજોરીઓ અને દારૂબંધીની હકીકતની ખૂલી નજરે સામે પાડે છે.
ગુજરાતમાં દારૂબંધીને લઈને સરકાર સતત દાવો કરતી રહે છે કે રાજ્યમાં દારૂ સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધિત છે. પરંતુ જો આટલા મોટા પ્રમાણમાં દારૂ ઝડપાય છે, તો પ્રશ્ન એ ઉઠે છે કે આ દારૂ આવે ક્યાંથી? કોણ લાવે છે? અને કોને પૂરવઠો થાય છે?
ત્રણ વર્ષમાં દારૂના કેસોમાં વધારો
પોલીસના આંકડાઓ અનુસાર, છેલ્લા ત્રણ વર્ષ દરમિયાન અમદાવાદ શહેરમાં દારૂના 14,000થી વધુ કેસ નોંધાયા છે. જેમાંથી લગભગ 31,000થી વધુ લોકોને ઝડપી પાડવામાં આવ્યા છે. આ દરમિયાન લાખો લીટર વિદેશી દારૂ, દેશી દારૂ અને બૂટલેગર નેટવર્ક્સનો પર્દાફાશ થયો છે.
શહેરના નરોડા, ઓઢવ, મણિનગર, નારણપુરા અને ચાંદખેડા વિસ્તારોમાં દારૂના કેસોનું પ્રમાણ સૌથી વધુ જોવા મળ્યું છે. દરેક રેઇડમાં પોલીસે દારૂની બોટલો, કાર, બાઇક અને કેશ રકમ પણ જપ્ત કરી છે.
બૂટલેગર નેટવર્ક્સની નવી ટેક્નિક
પહેલા દારૂ સીધો ટ્રકોમાં કે કારમાં લાવવામાં આવતો હતો, પરંતુ હવે બૂટલેગરોએ ટેક્નોલોજીનો સહારો લેવો શરૂ કર્યો છે. સોશિયલ મીડિયા એપ્સ મારફતે ઓર્ડર લેવામાં આવે છે અને દારૂ સીધો ગ્રાહકના ઘર સુધી પહોંચાડવામાં આવે છે. કેટલાક કેસોમાં તો દારૂને 'સોડા' કે 'એનર્જી ડ્રિન્ક' તરીકે પેકેજ કરીને પહોંચાડવામાં આવે છે જેથી પોલીસને પણ શંકા ન જાય.
દારૂબંધી વિભાગના અધિકારીઓ કહે છે કે “દરેક સપ્તાહે ઓછામાં ઓછા 10થી 12 રેઇડ કરવામાં આવે છે, છતાં પણ દારૂનો પ્રવાહ બંધ થતો નથી. જ્યાં સુધી લોકો પોતે જાગૃત નહીં થાય, ત્યાં સુધી આ સમસ્યા યથાવત રહેશે.”
રાજકીય અને પોલીસ તંત્રની નિષ્ફળતા?
દારૂબંધીની અસરકારક અમલવારી માટે પોલીસ અને દારૂબંધી વિભાગ બંને જવાબદાર છે. પરંતુ અનેક વખત આરોપો થયા છે કે કેટલાક અધિકારીઓ દારૂના વેપારીઓ પાસેથી લાંચ લઈને આંખ મીંચી લે છે. આવા આરોપો પછી પણ ગંભીર કાર્યવાહી ભાગ્યે જ જોવા મળે છે.
સામાન્ય નાગરિકો કહે છે કે “દારૂબંધી ફક્ત કાગળ પર છે. જો ખરેખર કાયદો કડક રીતે અમલમાં આવે, તો એક પણ બોટલ શહેરમાં પ્રવેશી શકે નહીં.”
દર વર્ષની કરોડો રૂપિયાની કાળી કમાણી
દારૂનો વેપાર ગુજરાતમાં ગેરકાયદેસર હોવા છતાં, તેની આવક કરોડોમાં છે. એક અંદાજ પ્રમાણે દર વર્ષે અમદાવાદમાં જ દારૂના ગેરકાયદેસર વ્યવહારથી 50 કરોડ રૂપિયાથી વધુની કાળી કમાણી થાય છે. આ રકમ પાછળ રાજકીય રક્ષણ અને સંગઠિત નેટવર્ક્સનું મોટું જાળું કાર્યરત છે.
પોલીસના રિપોર્ટ મુજબ, દારૂ મુખ્યત્વે હરિયાણા, રાજસ્થાન અને દમણમાંથી લાવવામાં આવે છે. રાજ્યની સરહદો પર ચેકપોસ્ટ હોવા છતાં પણ દારૂ કેવી રીતે અંદર આવે છે એ એક મોટો પ્રશ્ન છે.
સામાજિક અસર અને પરિવારો પર દુષ્પરિણામ
દારૂબંધીનો હેતુ સમાજમાં સ્વસ્થતા લાવવાનો હતો, પરંતુ ગેરકાયદેસર દારૂને કારણે અનેક પરિવારો બરબાદ થયા છે. સસ્તો દારૂ પીવાથી અનેક લોકોના મૃત્યુ પણ થયા છે. છેલ્લા બે વર્ષમાં જ દારૂ પીધા બાદ ઝેરના કારણે 40થી વધુ લોકોનાં મોત થયા છે.
સામાજિક કાર્યકર્તાઓ કહે છે કે દારૂબંધી માત્ર કાયદો નહીં, પણ એક નૈતિક સંકલ્પ છે. જો સરકાર અને સમાજ બંને મળીને પગલાં નહીં લે, તો આ સમસ્યા વધતી જ જશે.
દારૂબંધીની હકીકત શું છે?
દારૂબંધીના કાયદાનો હેતુ સરાહનીય છે, પરંતુ તેની અમલવારીમાં ત્રુટિ સ્પષ્ટ છે. એક તરફ હજારો લોકો રોજગાર માટે સંઘર્ષ કરે છે, બીજી તરફ દારૂના ધંધાથી લોકો કરોડો કમાય છે. આ વિસંગતિ એ સાબિત કરે છે કે કાયદો તૂટે છે ત્યાં જ્યાં ઈમાનદારી ખૂટી જાય છે.
દર વર્ષે સરકાર દારૂબંધીની સફળતાના દાવા કરે છે, પણ આંકડા તેની વિરુદ્ધ કહાની કહે છે. જો ત્રણ વર્ષમાં જ 31,000થી વધુ લોકો ઝડપાયા હોય, તો તે સ્વયં સાબિત કરે છે કે કાયદો કેટલી હદે બિનઅસરકારક બન્યો છે.
સમાધાન શું હોઈ શકે?
વિશેષજ્ઞોનું માનવું છે કે દારૂબંધીને ફરીથી એક નવી દિશામાં વિચારવાની જરૂર છે. કેટલાક લોકો કહે છે કે સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ કરતાં કડક લાઇસન્સ સિસ્ટમ લાવવામાં આવે જેથી ગેરકાયદેસર વેપાર ઘટે. કેટલાક કહે છે કે નશાબંધી માટે જાગૃતિ અભિયાન સૌથી અસરકારક માર્ગ છે.
ગુજરાતે મહાત્મા ગાંધીના સિદ્ધાંતો પર ચાલવાનું પસંદ કર્યું છે, પરંતુ હવે સમય છે કે આ સિદ્ધાંતોને વાસ્તવિક અમલમાં લાવવાની જરૂર છે, ફક્ત કાગળ પર નહીં.
સારાંશ રૂપે કહી શકાય કે — દારૂબંધીનો કાયદો સારા હેતુ માટે છે, પરંતુ તેની હકીકત એટલી કડવી છે કે ત્રણ વર્ષમાં જ હજારો લોકોનો સમાવેશ થયેલો છે. જો કાયદો અમલમાં લાવનાર જ બેદરકાર રહે, તો દારૂબંધી ફક્ત નામ પૂરતી જ રહેશે.
0 ટિપ્પણીઓ